Tekstil Yardımcı Kimyasalları

Tekstil ürünlerinin üretimi sırasındaki (iplik hazırlamadan konfeksiyona kadar) tüm işlem basamaklarında işlemi kolaylaştırmak, daha etkili sonuçlar elde etmek veya belli bir efekt elde etmek için kullanılan maddeleri tekstil yardımcı maddeleri olarak tanımlayabiliriz. Bu tanımlama kapsamı yardımcı maddeleri iki grupta incelemek mümkündür. Birinci grupta “yardımcı kimyasal madde”, ikinci grupta “kimyasal madde” olarak ifade edilen maddeler yer almaktadır.
Tekstil Yardımcı Maddeleri (Yüzey Aktif Maddeler)
Tekstil terbiyeciliğine kullanılan bazı maddelerin terbiye işlemlerine direkt etkisi olmamasına rağmen işlem sonucunun verimliliğine olumlu yönde katkıda bulunurlar. Bu maddeler terbiye yardımcı maddeleri ya da yüzey aktif maddeler olarak bilinirler.
Yüzey aktif maddeler bir sıvı içinde çözünebilen veya disperslenebilen ve çözündükleri ya da disperslendikleri sıvının yüzey gerilimlerini düşüren maddelerdir.
Sulu tekstil işlemlerinde kullanılan su veya sulu çözelti yüzey aktif madde içeriyorsa bu su veya sulu çözeltinin yüzey gerilimi düşer. Böylece tekstil malzemesinin bu sulu sistemle ıslanması ve işlem görmesi kolaylaşır.
Yüzey aktif maddelerin etkileri şunlardır:
  • Islanmayı kolaylaştırır.
  • Birbiri içinde çözünmeyen veya çok güç çözünen iki sıvının dağılmasını sağlar.
  • Katı ve sıvıdan oluşan dispers sistemlerin koagüle olmadan kolloid halde kalmasını sağlar.
  • Tekstil yüzeyi üzerindeki kir ve yabancı maddeleri uzaklaştırılmasını sağlar.
  • Boyar maddelerin çözülmesini sağlar.
  • Tekstil malzemesini sararak boyar maddelerin life ani nüfuzunu önler.
  • Tekstil malzemesine yumuşaklık, kayganlık verme gibi fiziksel ve kimyasal etkileri vardır.
Bir yüzey aktif madde genellikle tek etkiye sahip değildir. Yani temizleme, ıslatma, köpürme, emülsiye etme, dispersleme gibi etkileri beraberce meydana getirirler. Ancak yüzey aktif maddenin kimyasal yapısına bağlı olarak bu özelliklerinden biri diğerlerine göre daha üstün durumda olur. Üstün oldukları özellik esas alınarak o yüzey aktif madde, ıslatıcı, yıkama maddesi (deterjan), iyon tutucu, köpük kesici, emülgatör, dispergatör, koruyucu gibi isimler alır.

Kimyasal Maddeler

Kimyasal maddelerin % derişimlerinin tespit edilmesi genellikle titrasyon yöntemiyle yapılır. Titrasyon yönteminde aranan maddenin belli bir miktarı veya belli bir hacimdeki çözeltisi, derişimi belli başka bir çözeltinin (ayıraç, titrant madde) aranan maddeye eşdeğer madde içeren hacmi ile tepkimeye sokulur. Bilinmesi gereken derişimi bilinen ayıracın ne kadarının çözeltideki aranan maddeye eşdeğer olduğudur. Bu çözeltideki aranan madde ile
ayıraç arasındaki tepkimenin tam bitim noktasıdır. Tepkimenin tam bitim noktasının belirlenebilmesi için, indikatör adı verilen ve bu noktada ortam- farklı renge boyayan, ortamın kirliliğini değiştiren veya ortamdaki iyon derişimini gösteren belirteçler kullanılır.
Close